Page 291 - Amechanon_vol1_2016-18

Amechanon, Vol. I / 2016-2018, ISSN: 2459-2846

οι μοχλοί του φαντασιακού και των σκέψεών μας, οι πύλες εισόδου στο
φαντασιακό της κοινής δημιουργίας και των διασταυρούμενων επιτελέσεων […]

‘Πώς να μπαρκάρεις το φιλοσοφικό στοχασμό σε αυτή την περιπέτεια; Η
ανάγνωση του Bachelard απαντούσε σε αυτό το ερώτημα υπαινισσόμενη ότι
ήταν ήδη εκεί, μπαρκαρισμένη, εξαρχής μπαρκαρισμένη’. Επιπλέον, η ανάγνωση
των προσωκρατικών φιλοσόφων που πρότεινε ο Bachelard, ‘-αυτών των

φιλοσόφων, πριν από τη φιλοσοφία, πριν από τον διαχωρισμό του λόγου από
τον μύθο, να αναζητούν την αρχή όλων των πραγμάτων σε κάθε ένα από τα
τέσσερα στοιχεία- έγνεφε προς μία κοινή ρίζα, μία κοινή καταγωγή της ποίησης

και της φιλοσοφίας, προσκαλούσε σε μία επιστροφή σε αυτήν’ 306 . […] Η δύναμη
πειθούς μιας φιλοσοφίας, λοιπόν, δεν έγκειτο μόνο στην επιχειρηματολογία της,
αλλά αντλούσε επίσης και από το ότι ρίζωνε σε ένα φαντασιακό αρχέγονο,
στοιχειώδες»: «Συμβαίνει πάντα το ίδιο: μέσα στη φιλοσοφική τάξη δεν πείθουμε

αποτελεσματικά, παρά υποδηλώνοντας θεμελιώδεις ονειροπολήσεις,
αποδίδοντας στις σκέψεις τη λεωφόρο των ονείρων τους» 307 .

Ο Bachelard πέρα από μια αισθητική, μια συντροφικότητα της τέχνης και της

φιλοσοφίας, προτείνει και μια παιδαγωγική εμπνευσμένη από αυτήν τη συμμαχία.

«Οι τρεις ανθρωπολογικές σταθερές στην καρδιά οποιασδήποτε αισθητικής
εμπειρίας, που ο Hans George Gadamer έθετε στα θεμέλια εξίσου της τέχνης και
της αισθητικής, δηλαδή, το παιχνίδι, το σύμβολο και η τελετή, βρίσκονται μέσα

στην καρδιά της σύγχρονης τέχνης».

Μπορεί έτσι κανείς να ανακαλύψει στον Bachelard «έναν εκπληκτικό μοντερνισμό, πέρα

από αυτόν τον κάπως ξεπερασμένο ονειρικό υλισμό». «Η περιπέτεια της κοινής
δημιουργίας και του Πλοίου φαντάσματος της Λέρου θα προσθέτει στην ανάγνωσή μου

του Bachelard τις παιγνιώδεις και βαθιά τελετουργικές διαστάσεις μίας αισθητικής των
στοιχείων», σημειώνει ο Alain Kerlan.

Η παρέμβαση-περιπέτεια στο νησί της Λέρου εγγράφεται στα κοινά σημεία της τέχνης
και της φιλοσοφίας. Kάθε έργο, κάθε αισθητική εμπειρία, σύμφωνα με τον Gadamer,

είναι ένα σύμβολο αυτής της τάξης: «η υπόσχεση μιας αποκαταστημένης ολότητας και
συγχρόνως, μιας δυνητικής κοινότητας». Σημαντική παράμετρος του όλου

306
Bachelard, G., L’eau et les rêves, Paris: Le Livre de Poche, 1993, p. 5.

307 Στο ίδιο.

291