Page 36 - Amechanon_vol1_2016-18
P. 36
Amechanon, Vol. I / 2016-2018, ISSN: 2459-2846
Η φυσιολογία του υποκειμένου: ένας συμβολισμός για το μάτι
La physiologie du sujet: un symbolisme pour l’œil
The physiology of the subject: a symbolism for the eye
Αλέξιος Πέτρου
Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
Σε απόλυτη αντίθεση με τη σύγχρονη φιλοσοφία, που από τον Descartes μέχρι τον Hegel
φαίνεται να αποδέχεται την πρωτοκαθεδρία του σκεπτόμενου υποκειμένου ή της συνείδησης
ως του ενωτικού εκείνου πεδίου ή υποστρώματος της ταυτότητας που καθορίζει και στηρίζει
την ύπαρξη του κόσμου, το «υποκείμενο» για τον Nietzsche δεν είναι τίποτε άλλο από μια πίστη
που αν και μπορεί να είναι ωφέλιμη για τη ζωή, παραμένει μια μυθιστορία, μια διερμήνευση,
αλλά όχι ένα απόλυτο γεγονός ή μια αλήθεια. Η έγχρονη επιβεβαίωση της ταυτότητας του Εγώ
μας παρέχει την ευκαιρία για μια πιο ατομιστική θεώρηση του «υποκειμένου»: το υποκείμενο
δεν είναι τίποτα άλλο από τη στιγμή, είναι έγχρονο και πεπερασμένο, ενώ ταυτοχρόνως είναι
καταδικασμένο να περιπίπτει στη λησμονιά του Είναι σε κάθε επόμενη στιγμή. Η θεώρηση του
υποκειμένου ως πολλαπλότητας είναι τόσο ακριβής που δεν μας αφήνει κανένα περιθώριο για
μεταφυσική παρηγοριά ή γαλήνη, αλλά αντιθέτως μας εκθέτει στη διονυσιακή υπερβολή της
ίδιας της διονυσιακής ζωής και που μας διαμελίζει. Όπως υποστηρίζει ο Nietzsche, η σκέψη, ως
ερμηνεία, είναι μια πράξη που δεν αναλαμβάνεται από ένα ενικό «υποκείμενο», αλλά από μια
πολύ πιο σύνθετη και μυστήρια συνέργεια ενστίκτων και δυνάμεων κυριαρχίας, που όλα μαζί
συνιστούν το φαινόμενο του ζωντανού σώματος.
Λέξεις-κλειδιά: Nietzsche, «υποκείμενο ως πολλαπλότητα», ζωντανό σώμα, έγχρονη εμπειρία, η
σκέψη ως πράξη.
La philosophie moderne, de Descartes à Hegel, semble assumer la primauté du sujet pensant ou de
la conscience considérée en tant aue champ unitaire ou le substrat de l’identité qui définit et
soutient l’existence du monde. À l’opposé, le «sujet» d’après Nietzsche n’est rien d’autre qu’une
fiction, une croyance qui, même si elle est bénéfique pour la vie, ne reste au4une fiction, une
interprétation et non pas un fait absolu ou une vérité. Ainsi, la confirmation temporelle de l’identité
36
