Page 361 - Amechanon_vol1_2016-18

Amechanon, Vol. I / 2016-2018, ISSN: 2459-2846

σταδιακή οικοδόμηση της συζήτησης 360 . Η αφοσίωση και επιμονή στη συζητητική

διαδικασία (ώστε η συζήτηση να μην αποτελεί «αδειανή μορφή», αδιάφορο
πρωτόκολλο) ως ουσιαστική παράμετρος για την επίτευξη παραδοσιακών στόχων του
αναλυτικού προγράμματος (όπως η ανάπτυξη των πολύφερνων δημοκρατικών

αντανακλαστικών, της κριτικής & δημιουργικής σκέψης, της ομαδοσυνεργατικότητας,

βιωματικότητας), οφείλει, καθώς στηρίζει τη νοητική και κοινωνική συγκρότησή τους,
να ανταποκρίνεται σε πραγματικές ανάγκες των παιδιών. Ως προς την εξασφάλιση
361
αυτών, ο ρόλος του/της εκπαιδευτικού γίνεται σταδιακά καθοριστικός , καθώς αυτό

360 Συνδιαμόρφωση που αντανακλάται & στη συχνότητα / ρυθμό εναλλαγής στην ανάληψη του
λόγου [Εκπαιδευτικός (Ε)-Παιδί (Π)]: π.χ.: Ε-Π-Ε-Π-Ε-Π…» ή «Ε-Π-Π-Π-Π-Ε-Π-Π-Π-Π-…» ή «Ε-Ε-Ε-Ε-Ε-
Ε-Π-Ε-Ε-Ε-Ε-…» ή «Ε-Π-Π-Π-Π-Π-Π-Π-Π-Π-Ε…] – κάθε πιθανή εναλλαγή έχει διαφορετική σημασία
για τη ροή και την ποιότητα της συζήτησης. Οι μορφές ωστόσο συζήτησης που μπορούν να
αξιοποιηθούν σε ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον είναι ποικίλες, όπως για παράδειγμα: οι σύντομες
ερωταποκρίσεις/στιχομυθία, η ελεύθερη συνομιλία, η ερευνητική συζήτηση, η
επιχειρηματολογική συζήτηση ως διαπραγμάτευση απόψεων, η σκοποκεντρική συζήτηση, ο
διάλογος, ο φιλοσοφικός διάλογος, η συζήτηση με φιλοσοφική στόχευση, η συζήτηση σε σχέση
με ένα λογοτεχνικό κείμενο, η συζήτηση σε σχέση με ένα λογοτεχνικό κείμενο με φιλοσοφική
στόχευση, η διαδικαστική, η πληροφοριακή, διαβουλευτική, η ψυχοπαιδαγωγική συζήτηση,
κ.ο.κ.ε. Κάθε μία από αυτές ενεργοποιεί διαφορετικές διαδικασίες και όρους, καθώς το κίνητρο
και ο σκοπός της διαφοροποιούνται.

361 Ενδεικτικά, ο ρόλος και ο τρόπος της/του εκπαιδευτικού στη συζήτηση (σε παιδαγωγικό,
ψυχολογικό, ιδεολογικό, μεθοδολογικό επίπεδο), ήδη από το Νηπιαγωγείο, διερευνάται μέσα
από την ικανότητά του/της (όπως καταγράφεται και στα επίσημα κείμενα) να:

δημιουργεί προϋποθέσεις (π.χ. ερεθίσματα) ώστε τα παιδιά να θέτουν ερωτήματα, ενθαρρύνει τα
παιδιά να θέτουν ερωτήματα και να εκφράζουν την άποψή τους, θέτει κρίσιμα/διευκολυντικά
ερωτήματα στη σωστή στιγμή, δίνει απαντήσεις μπορώντας να αντιλαμβάνεται το ρόλο τους στην
εξέλιξη της συζήτησης, επιλέγει να σταματήσει τη συζήτηση εξηγώντας το λόγο, ενθαρρύνει την
πολυφωνία, δέχεται όλες τις απαντήσεις των παιδιών, επεξεργάζεται/διορθώνει τις σκέψεις του/της
μόνη της/του μπροστά στα παιδιά, επεξεργάζεται/διορθώνει τις σκέψεις και τη γνώμη της/του μαζί
με τα παιδιά, προσπαθεί να βάλει τα παιδιά στη διαδικασία να κατανοήσουν τα ίδια τα λεγόμενά
τους, προσκαλεί για τη διαμόρφωση επιχειρημάτων/καλών λόγων για τις απόψεις που διατυπώνουν
τα παιδιά, τους δίνει χρόνο να σκεφτούν, γνωρίζει τη συνεισφορά κάθε παιδιού /τον τρόπο με τον
οποίο συμβάλλει κάθε παιδί στη συζήτηση, φροντίζει να τηρεί στάση αμφιβολίας και να διατηρεί την
οπτική της αμφιβολίας, ώστε να αναδειχθούν οι διιστάμενες απόψεις, δίχως ωστόσο να
εξουδετερώνει τη συζήτηση κάτω από το βάρος μιας διαλυτικά επανερχόμενης αμφιβολίας, εντάσσει
τις αναδυόμενες διαφωνίες στο πλαίσιο της συζήτησης, ανοίγει συχνά συζητήσεις και αξιοποιεί
διαφορετικές τεχνικές για να ανοίξει μια συζήτηση, παίρνει ο ίδιος /η ίδια χρόνο για να καταλάβει τι
ειπώθηκε, ακούει προσεκτικά, δίνει χρόνο στα παιδιά να σκεφτούν, να θυμηθούν αυτό που ήθελαν
να πουν και να βρουν τις κατάλληλες λέξεις για να εκφραστούν, δημιουργεί ένα ασφαλές περιβάλλον
(εμπιστοσύνης, ηρεμίας, αναγνώρισης, αποδοχής) για την ανάπτυξη συζήτησης, επιτρέπει να σιωπά
ένα παιδί κατά τη διάρκεια της συζήτησης, προσπαθεί συστηματικά, αλλά διακριτικά ώστε τα
παιδιά που σιωπούν να μιλήσουν, δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να σιωπούν, εφόσον το επιθυμούν,
ασκεί και εντείνει την παρατηρητική ικανότητα (με στόχο, μεταξύ άλλων, την ανάπτυξη την
ανάπτυξη των δεξιοτήτων περιγραφής/καταγραφής/σύγκρισης), ενθαρρύνει τα παιδιά να
αποφασίζουν μόνα τους πότε μια ιδέα είναι ορθή ή λαθεμένη και να καταλήγουν τα ίδια στο ποια
είναι η προτιμότερη, παρέχει στα παιδιά την πληροφόρηση και τα αφήσει να προβληματιστούν,
παρατηρεί, καταγράφει αλλά και συμβάλλει με τις παρεμβάσεις της/του στη συγκρότηση της σκέψης

361